طراحی و ساخت مبلمان راحتی منزل با رعایت اصول ارگونومی

Downloaded from journal.iehfs.ir at 22:28 +0430 on Wednesday April 25th 2018 [ DOI: 10.21859/joe04018 ] تمامی حقوق نشر برای دانشگاه علوم پزشکی همدان محفوظ است. طراحی و ساخت مبلمان راحتی منزل با رعایت اصول ارگونومی * 2 محمد غفرانی 1 حبیب نوری مجله ارگونومی دوره 4 شماره 1 بهار 95 DOI: 10.20286/joe04018 تاريخ دريافت مقاله: 1394/1/12 تاريخ پذيرش مقاله: 1394/1/12 واژگان کلیدی: آنتروپومتری ارگونومی مبل راحتی طراحی 1 دانشیار گروه صنایع چوب دانشکده مهندسی عمران دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران ایران. 2 کارشناس ارشد رشته صنایع چوب دانشکده مهندسی عمران دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران ایران. مقدمه امروزه در کشورهای پیشرفته جهان برای شناساندن وضعیت بدنی صحیح به مردم برنامهریزی های جامع و دقیقی به عمل آمده است به طوری که صاحبان صنایع و سازندگان وسایل مورد نیاز مردم یکی از وجوه برتری خود را رعایت استانداردهای علمی پیرامون وضعیت بدنی انسان میدانند ]1[. مبل جزئی الینفک از اجزاء تشکیل دهنده محیط کاری و شخصی هر انسان میباشد. برای اینکه بدن بتواند به درستی استراحت کند الزم است مبلمان چیزی فراتر از محلی برای نشستن باشد. آسایش دراز مدت در هنگام نشستن منوط به وجود یک طراحی ارگونومی صحیح است. مبلمان باید به گونهای طراحی شود که احساس راحتی و آرامش را از همان لحظه نشستن تا هر زمان که الزم باشد به بدن و روح القا کند. پس بر روی مبلمانی بایستی نشست که بر اساس اصول ارگونومی طراحی شده و به سفارش کاربر تغییر یافته باشد تا عاوه بر راحتی ماهیچهها جریان خون در بدن گردش بهتری داشته و به واسطه وجود پشتی مناسب که با ظرافت تمام متناسب با شکل ستون فقرات در زاویه صحیح طراحی شده ماهیچههای پشت به درستی مقاله پژوهشی نويسنده مسئول: حبیب نوری کارشناس ارشد رشته صنایع چوب دانشکده مهندسی عمران دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران ایران. ایمیل: habibnoori@yahoo.com چکیده مقدمه: اين بررسی با استفاده از داده های انسانی جامعه ی آماری مورد مطالعه و همچنین در نظر گرفتن داده های تن سنجی تحقیقات مشابه به فرايند طراحي مبلمان از ديدگاه ارگونومي پرداخته تا با رعایت اصول ارگونومیکی و طراحی محصول شکل و حالت بدن در وضعیت صحیح قرار گیرد و قسمتهایی از بدن که نیاز به تکیهگاه دارند مورد حمایت قرار گیرند. روش کار: در این تحقیق داده های آنتروپومتریکی 150 مرد و 110 زن از ساکنین استان های قزوین و زنجان در محدوده سنی 2535 سال اندازه گیری گردید. سپس محاسبات الزم انجام و یک نمونه مبل نیز بر اساس ابعاد به دست آمده جهت ارزیابی کاربران ساخته شد. یافته ها: با تجزیه و تحلیل ابعاد اندازه گیری شده همچنین نتایج ارائه شده در تحقیقات داخلی مشابه با نرم افزار SPSS و تلفیق آنها با اصول ارگونومیکی ابعاد بهینه مبل راحتی به همراه کلیه زوایا برای بزرگساالن ایرانی محاسبه و در نهایت با ابعاد مبلمان موجود در بازار مقایسه همچنین نظر تعدادی از کاربران اخذ گردید. نتیجه گیری: ارتفاع و عرض نشیمنگاه و ارتفاع پشتی به ترتیب 57 37 و 62 سانتی متر و زاویه پشتی با سطح نشیمنگاه 105 درجه و شیب سطح نشیمنگاه 5 درجه پیشنهاد می گردد. استراحت کنند. طراحی و ساخت چنین محصول منحصر بفردی ترکیبی است از اصول ساخت مبلمان سنتی تلفیق هنر و تکنولوژی و نیروی متخصص و آشنا با اصول طراحی مبتنی بر ارگونومی و نیاز مشتریان ]2[. بعضی از مبل ها وقتی که روی آن مینشینید احساس آرامش و راحتی نمی کنید که اصطاحا میگویند آدم را پس میزند. این شکل به دلیل رعایت نکردن استانداردهای الزم در هنگام ساخت و عدم توجه به مسائل ارگونومی و ابعاد انسانی است ]3[. در طراحی انواع مبلمان روش های استاندارد بومی از نظر اندازه و ابعاد انسانی تدوین نشده و این طراحی مستلزم تجزیه و تحلیل درست از ابعاد انسانی زنان و مردان ایرانی است. با توجه استفاده تقریبا سراسری از مبل در عصر حاضر تحقیق در این زمینه کاما ضروری میباشد در این بررسی نیز سعی شده گامی هرچند کوتاه با هدف استاندارد و متناسب سازی ملی مبل راحتی و ارائه اطاعات به مهندسان این صنعت برداشته شود. از جمله مطالعات انجام شده در خصوص طراحی مبل مناسب می توان به تحقیق معتمدزاده و همکاران با موضوع طراحي و ساخت صندلي ارگونوميك منطبق با ابعاد بدني كارمندان ايراني

Downloaded from journal.iehfs.ir at 22:28 +0430 on Wednesday April 25th 2018 [ DOI: 10.21859/joe04018 ] با توجه به تعداد زیاد افراد و جنبه های اخاقی موضوع اشاره کرد. تعیین پارامترهای اندام سنجی پارامترهای اساسی از ابعاد بدنی آنتروپومتریکی متناسب با ابعاد مبلمان راحتی که براساس استاندارد فیزنت )1996( اندازهگیری شد ]8[ عبارتند از: وزن ارتفاع نشیمنگاه پهنای نشستنگاه عمق نشستنگاه ارتفاع پشتی پهنای پشتی فاصله تکیه گاه ساعد تعیین برآمدگی پشتی در ناحیه کمر و سطح نشستنگاه. روش و تجهیزات مورد استفاده در اندام سنجی پس از تهيه پرسشنامه و دستورالعمل چگونگي اندام سنجي كار نمونه برداري به مدت دو ماه از ابتدای بهمن تا اواخر اسفند ماه به صورت تصادفی در محدوده سنی موردنظر اندازهگیری گردید جامعه آماری مورد اندازهگیری لباس سبک به تن داشته و بدون کفش بودند. اندازهگیری ابعاد بدنی معموال با استفاده از دستگاه آنتروپومتر صورت میگیرد. با توجه به در دسترس نبودن این دستگاه طراحی و ساخت مجموعه وسایلی با کاربری مشابه در دستور کار قرار گرفت این وسایل شامل یک صندلی با زیر پایی متحرک و ارتفاع سنج هایی با طول متفاوت بود. ارتفاع سنج ها شامل پایه بازو مدرج و شاخصهای متحرک هستند که به شکل کشویی حرکت میکنند )شکل 1(. شکل 1. تجهیزات مورد استفاده جهت اندام سنجی 65 اشاره کرد با استفاده از ابعاد آنتروپومتري اندازهگیری شده معيارهاي ارگونوميک و محدوديت هاي فني صندلي ارگونوميک مورد نظر ساخته شد و سپس با صندلي هاي قديمي مورد مقايسه قرار گرفت. ارزيابي اين صندلي نشان داد که تفاوت معني داري بين صندلي جديد و صندلي قبلي كارمندان وجود دارد ]4[. در تحقیق دیگری موعودی به تعيين مشخصه هاي آنتروپومتريكي استاتيكي جهت طراحي و ارزيابي راحتي صندلي زيني پرداخت در این مطالعه بر مبناي پارامترهاي طراحي شامل حداكثر و حداقل ارتفاع پهنا عمق و ضخامت زين پهنا و محدوده تطابق صندلي و معيارهاي طراحي حاصل از ويژگي هاي آنتروپومتريك افراد صندلي زيني طراحي گرديد. ارزيابي راحتي صندلي با مقياس كمي مورد استفاده نشان دهنده احساس راحتي كاربران و رضايتمندي آنان بوده است ]5[. بیات کشکولی و ناظریان ابعاد مناسب صندلی دانشجویی را بررسی کردند بر اساس نتایج حاصل دانشجویان بر روی صندلی هایی بلندتر از حالت استاندارد مینشینند ابعادی نیز جهت افزایش تناسب صندلی با ابعاد آنتروپومتری پیشنهاد گردید ]6[. وفایی و همکاران نیز تناسب صندلي هاي موجود در دانشگاه با ابعاد بدن دانشجويان دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکي قزوين را بررسی کردند طبق یافتههای این تحقیق ابعاد صندلي و ابعاد دانشجويان فقط در پارامتر طول دسته صندلي با يکديگر مطابقت داشته و در ساير پارامترها با يکديگر هم خواني ندارند. همچنین بين پارامترهاي دختران و پسران اختاف معني داري وجود دارد ]7[. روش کار جمعیت مورد مطالعه و نمونه گیری ابعاد بدنی جامعه مورد مطالعه با هدف تعیین ابعاد آنتروپومتری شامل تعدادی از مصرف کنندگان مرد و زن مبلمان راحتی در محدوده سنی 25 الی 35 سال اندازهگیری شد نمونه گیری در این پروژه به صورت تصادفی از 150 مرد و 110 زن از ساکنین استانهای قزوین و زنجان توسط 2 نفر آقا و 2 نفر خانم پس از یکسان سازی دقت و روش کار ایشان صورت گرفت. به منظور کسب دادههای آنتروپومتری افراد مناطق مختلف جغرافیایی بیشتر نمونه ها از میان دانشجویان تحصیات تکمیلی )صغر سن سایر دانشجویان( انتخاب گردیدند که بومی مناطق متفاوتی بودند. از جمله محدودیتهای این تحقیق میتوان به مشکاتی چون پیدا کردن افرادی که حاضر به همکاری جهت اندازهگیری ابعاد انسانی باشند وقت گیر و دشوار بودن فرایند اندازه گیری

Downloaded from journal.iehfs.ir at 22:28 +0430 on Wednesday April 25th 2018 [ DOI: 10.21859/joe04018 ] آناليز دادهها آناليز دادههاي جمع آوري شده توسط نرم افزار SPSS صورت گرفت كه در اين مطالعه مقدار ميانگين انحراف معيار واريانس ماكزيمم و مينيمم Skewness,( Kurtosis, )Mode Median و صدكهاي پنجاهم و نودو محاسبه و رسم منحني توزيع نرمال به تفكيك براي هر يك از شاخصها انجام شد. طراحی مبل با توجه به اطاعات بدست آمده از اندازههای آنتروپومتریکی و رعایت اصول ارگونومیکی و براساس استاندارد فیزنت 1996 در طراحي مبل راحتی اصاحاتی اعمال گردید. دادههاي موجود در جداول آنتروپومتري به صورت خام ارائه ميشوند بنابراين قبل از طراحي هر نوع محصول تصحيحات الزم بر روي آنها انجام میشود. تعيين اندازه صفحات نشيمنگاه )ارتفاع عمق پهنا(و پشتي )ارتفاع پهنا( مبل راحتی با توجه به هاي و يا پارامترهاي مورد اندازهگيري كه در طراحي نقش داشتند و مورداصاح قرار گرفتند صورت پذيرفت. با توجه به قدمت چند دهه ساخت مبل در ایران در قالب یک برگ نظر سنجی از حدود 20 کارگاه منطقه صنعتی چهاردانگه شهر تهران نیز در خصوص ابعاد مبل راحتی اطاعاتی جمع آوری و ابعاد چند نمونه مبل به عنوان نمونه با ابعاد بدست آمده در این تحقیق مقایسه گردید. روش ساخت کالف چوبی در قسمت اول کاف چوبی مبل )شکل 2( با توجه به موارد زیر ساخته شد: 1 مدل طراحی شده 2 ابعاد انسانی موجود 3 در نظر گرفتن ابعادی که پس از رویه کوبی بدست خواهد آمد در ساخت کاف مبلمان در تمام اجزای آن از چوب نراد استفاده شد تا مقاومت یكسانی را نسبت به ضربه و فشار و خمش داشته باشند. در ساخت کاف مبل استانداردهای فنی در ساخت اتصاالت لحاظ و اتصال کام و زبانه که اتصال معمول این قبیل سازه میباشد تعبیه گردید. پرداخت کاری و رنگ کاری: رنگ کاری به روش اسپری توسط پیستوله انجام شد. ابتدا سطح کار عاری از ذرات گردو غبار گردید سپس رنگ کاری با استفاده از سیلر هم رنگی کیلر ونیم پلی استر صورت گرفت. رویه کوبی مبل راحتی: تشک و کفی این نمونه به صورت جدا و دارای قابلیت تعویض ساخته شدند )شکل 3(. در آخرین مرحله از تعدادی از افراد بالغ با جنسیت و ابعاد بدنی متفاوت و همچنین تعدادی از صنعت گران درخواست گردید تا پس از نشستن بر روی مبل نمونه نظر خود را اعام نمایند. پس از جمع بندی نظرات ایشان نمونه مبل ابتدایی اصاح و سپس نمونه نهایی طراحی و ساخته شد. یافته ها نتایج مربوط به اندام سنجی نتایج تنسنجی مربوط به دوازده پارامتر آنتروپومتریکی 150 نفر مرد و 110 نفر زن در محدوده سنی 2535 همراه با محاسبات آماری در جدول 1 نشان داده شده است. جدول 2 شامل نتایج حاصل از اندام سنجی های و نودو مستقل )تفکیکی( مردان و زنان )2535( ایران و مقایسه آن با تخمینهای آنتروپومتریکی بزرگساالن انگلیسی) 2534 ( و تخمینهای آنتروپومتریکی بزرگساالن )2534( ارائه شده توسط استات و دیمن و فارلند ]9[ است این جدول تفاوتهای بومی های بدست آمده با اطاعات مشابه خارجی را نشان می دهد. شکل 2: کاف )اسکلت( مبل نمونه ساخته شده بر اساس ابعاد به دست آمده شکل 3: شکل و فرم نهایی مبل نمونه ساخته شده 66

Downloaded from journal.iehfs.ir at 22:28 +0430 on Wednesday April 25th 2018 [ DOI: 10.21859/joe04018 ] SD جدول 1: نتایج تن سنجی اندازه گیری شده در این مطالعه فاکتور اندازه گیری شده ارتفاع پشت زانو تا زمین حداقل حداکثر میانگین پنجاهم 45/7 62 27 65 94 44 27 182 86 39/5 56 47 23 58 86 43 37 44 22 168 69 43/3 41 18 79 35 32 37 16 155 57 3/4 3/26 3/22 2/ 4/26 4/27 4/67 3/64 4/34 3/24 8/10 9/49 39/7 56/98 47/ 23/09 58/05 86/53 43/6 37/8 44/85 22/42 168/47 70/69 65 58 30 71 97 54 47 56 191 98 32 48 38 17 48 75 28 34 13 150 45 فاصله بین زانو تا کفل فاصله بین پشت زانو تا کفل ارتفاع دسته صندلی ارتفاع شانه ارتفاع بدن در حالت نشسته )طبیعی( فاصله دو آرنج پهنای کفل پهنای سرشانه ارتفاع کمر تا صندلی قد cm وزن kg جدول 2: مقایسه های و مستقل )تفکیکی( مردان وزنان ایران )اندازه گیری شده در این مطالعه( با تخمینهای آنتروپومتریکی بزرگساالن انگلیسی فاکتور انسانی ارتفاع پشت زانو تا زمین تخمین های آنتروپومتری بزرگساالن ایران )2535( زنان مردان تخمینهای آنتروپومتریکی بزرگساالن )2534( ارائه شده توسط استاوت و دیمن و فارلند زنان مردان تخمینهای آنتروپومتریکی بزرگساالن انگلیسی )1945( زنان مردان 49 64/5 55 29/5 65 97 40/5 186 39/5 54/5 44/5 19/5 54/5 85/5 42 163/5 44/5 61 53 28 61 91/5 42/5 43/5 171/5 35/5 43/5 19 80 30 33/5 1/5 48/5 65/3 55/6 29/7 93/5 50 40/6 184/7 99/3 40/6 54/9 44/7 20/3 81/5 34/8 163/6 60/8 44/5 62/5 53/3 28/2 88/6 46/5 42/7 170/9 92/5 35/8 /1 43/2 18/8 76/5 1/6 49/4 47/1 63 53 27 67 95 43 27/4 183/6 92/2 37/3 54 44 19 54 82 38 33 41 16 159/6 61/7 43/4 60/7 26/5 61 90 47 45/4 46/8 27 171 80 33/5 50/2 40/7 17/8 49 78 34/5 /5 36/2 16/2 153 54 فاصله بین زانو تا کفل فاصله بین پشت زانو تا کفل ارتفاع دسته صندلی ارتفاع شانه ارتفاع بدن در حالت نشسته )طبیعی( فاصله دو آرنج پهنای کفل پهنای سرشانه ارتفاع کمر تا صندلی قد وزن 67

Downloaded from journal.iehfs.ir at 22:28 +0430 on Wednesday April 25th 2018 [ DOI: 10.21859/joe04018 ] تناسب عمق نشستنگاه با ابعاد انسانی اگر عمق نشیمنگاه از طول»کفل فضای رکبی«یا فاصله بین پشت زانو تا کفل بیشتر باشد شخص نمی تواند بدون وارد کردن فشار به پشت زانوهای خود به طور مؤثر از پشتی نشیمنگاه استفاده کند. همچنین برخاستن و نشستن مشکل تر میگردد طبق نتایج بدست آمده این اندازه بر اساس های فاصله بین زانو و پشت زانو تا کفل پس از تصحیح برابر با 48 سانتی متر در نظر گرفته شد. تناسب پهنای نشستنگاه با ابعاد انسانی برای امکان حرکت آزاد در نشستنگاه و همچنین در نظر گرفتن لباس حداقل 50 سانتی متر در نظر گرفته میشود. در تعیین اندازه پهنای پشتی استفاده از 95 شاخص هایی همچون فاصله دو آرنج )پهنای آرنج آرنج( و یا پهنای سرشانه جمعیت مصرف کننده مناسب ترین مقدار است. طبق این بررسی و با توجه به نتایج بدست آمده پهنای نشستنگاه پس از تصحیح برابر با 57 سانتی متر در نظر گرفته شد. تناسب ارتفاع پشتی با ابعاد انسانی هر چه پشتی بلندتر باشد در نگاهداری و حمایت از وزن تنه مؤثرتر خواهد بود. برای مبل راحتی پشتی بهتر است از ارتفاعی شروع شود که مانعی برای برجستگیهای کفل ایجاد نکند و حداکثر فضا را در ناحیه وسط کمر ایجاد کند. اصلی ترین عاملی که در ساخت و طراحی مبل بایستی در نظر گرفت وجود پشتی منطبق با ستون فقرات انسان است بگونهای که ستون فقرات را از پائین ترین قسمت آن تا نزدیک گردن بطور کامل پوششدهد و در هنگام نشستن ستون فقرات شما را در حالت مناسبی قرارگیرد ]2[. بدین منظور بهتر است ارتفاع پشتی برای مبل راحتی تا زیر گردن ادامه یابد به همین منظور در این بررسی نودو ارتفاع شانه در نظر گرفته شد وبا تصحیح مورد نظر ارتفاع پشتی 62 سانتی متر شد. تناسب تکیه گاه ساعد با ابعاد انسانی دستههای مبل بایستی دارای شیب داخلی بوده و بگونهای طراحی شودکه افراد با اندازه قد متفاوت بتوانند دست خود را در زاویه مناسبی بر روی آن قرار دهند ]2[. در این بررسی پنجاهم که 23 سانتی متر شد در نظر گرفته شد. تناسب زاویه سطح نشستنگاه با وضعیت بدن گراندجان )1973( زاویه سطح نشستنگاه یا شیب آن )β( را بین 20 تا 26 درجه و زاویه بین سطح نشستنگاه و پشتی را بین 105 تا 110 درجه توصیه میکند ]10[ در نتیجه زاویه پشتی )α( برابر 136 درجه میشود که تنها برای استراحت مناسب است وبرای برخاستن از روی آن احتیاج به چاالکی خاصی دارد لی کارپنتیر )1969( دریافت که شیب سطح نشستنگاه و زاویه بین آن و پشتی به ترتیب برابر با 10 و 120 درجه برای مطالعه وتماشای تلویزیون مناسب است وی اظهار داشت که اگر زاویه پشتی برای افراد مسن بیش از 110 درجه باشد ممکن است در هنگام استفاده از صندلی مشکاتی بوجود آید ]11[. در این مطالعه ابتدا نمونه ای با زاویه حدود 120 درجه بین نشیمنگاه و پشتی طراحی و ساخته شد سپس از بیش از 10 نفر خانم و آقای بالغ با قد و ابعاد بدنی متفاوت خواسته شد تا دقایقی بر روی این نمونه نشسته چندین بار از روی آن برخواسته مجددا بنشینند براساس جمع بندی نظرات ایشان این زاویه زیاد بوده لذا نمونه دوم با زاویه 105 درجه مجددا ساخته شد. همچنین زاویه 5 درجه برای سطح نشیمنگاه در نظر گرفته شد. تناسب ارتفاع کمر تا سطح نشستنگاه با ابعاد انسانی با توجه به ضرورت حمایت پشتی مبل راحتی از ناحیه المبر از 5 پارامتر آنتروپومتریکی ارتفاع کمر تا سطح نشستنگاه به منظور تعیین ارتفاع برآمدگی پشتی در ناحیه المبر استفاده گردید. جهت کاهش فشار وارده ناشی از وزن بدن بر روی برجستگیهای استخوان و رک و پخش شدن وزن بدن در تمام باسن نیز بهتر است از فوم سرد در نشیمنگاه استفاده گردد ]3[. مقایسه ابعاد انسانی به دلیل اینکه امکان ساخت مبل راحتی برای مصرف کنندگان به صورت تفکیک جنسیتی امکان پذیر نمی باشد بنابراین برای استفاده از داده ها در طراحی داده ها به صورت تلفیقی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار میگیرند. برآیند حاصل از ادغام دارای توزیع مناسبی بوده و انحرافات از حالت طبیعی آن ناچیز است که میتوان از آن چشم پوشی کرد در طراحی هایی که برای گروه خاصی صورت میپذیرد میتوان از جدول تفکیکی استفاده کرد. ابعاد نهایی مبل ساخته شده باتوجه به موارد فوق اندازههای نهایی که بر اساس نتایج این تحقیق میتواند در مبلمان راحتی برای جامعهی آماری 25 الی 35 سال ایران مورد استفاده قرار گیرد در سه حالت در جدول 3 آمده است. 68

جدول 3: ابعاد نهایی محاسبه شده برای مبل راحتی Downloaded from journal.iehfs.ir at 22:28 +0430 on Wednesday April 25th 2018 [ DOI: 10.21859/joe04018 ] ابعاد نهایی محاسبه شده که میبایست طراحی و ساخت مبل بر اساس این ابعاد باشد نمونه 2 نمونه 1 متغیر 37 40 41 ارتفاع نشیمنگاه 57 60 48 پهنای نشیمنگاه 48 60 56 عمق نشیمنگاه 57 60 53 پهنای پشتی 62 55 67 ارتفاع پشتی 23 28 26 تکیه گاه ساعد موارد اختافات قابل ماحظه ای وجود دارد در مدل دیگری بحث نیز پهنای پشتی و پهنای نشیمنگاه متناسب بوده ولی در بقیه موارد اختافات قابل ماحظه است. از میان خصوصیات مورد اندازهگیری از مبل راحتی اختاف قابل توجهی میان عمق نشیمنگاه وارتفاع پشتی در مدلهای بررسی شده با ابعاد حاصل از اندام سنجی مشاهده میگردد که علت آن را میتوان چنین بیان نمود: عمده ترین اشکال مبلهای امروزی گود بودن بسیار زیاد سطح نشیمنگاه و کوتاه بودن بیش از حد پشتی برخی از آنهاست. ممکن است گفته شود که این مساله در واقع تاشی برای برابر ساختن عمق نشیمنگاه و طول پشتی به منظور ایجاد تقارن بصری است. اختاف قابل توجهی میان ارتفاع نشیمنگاه و ارتفاع ساعد در مدلهای اخذ شده از بازار با ابعاد حاصل از اندام سنجی نیز مشاهده میگردد که دلیل آن را میتوان استفاده از ابعاد انسانی غیر بومی و تولید بر اساس سلیقه تولید کننده بدون در نظر گرفتن ابعاد انسانی و راحتی مصرف کننده دانست. برای دست یابی به انحنای مناسب ستون مهره ها بدون نیاز به کشش عضانی در مبل راحتی بایستی پشتی با سطح نشیمنگاه زاویه ای در حدود 105 تا 110 درجه بسازد سطح نشیمنگاه مبل راحتی از میزان مورد نیاز عمیق تر و کم ارتفاع تر نباشد و پشتی بر اساس شکل طبیعی ستون فقرات ساخته شود. بر این اساس زاويه شیب سطح نشيمنگاه 5 درجه و همچنين زاويه پشتي با خط افق 105 درجه پیشنهاد داده میشود. پس از ساخت نمونه مبل اولیه بر اساس نتایج تحقیق نیز از تعدادی از افراد با جنسیت سن و ابعاد بدنی متفاوت درخواست گردید تا نظر خود را در مورد این نمونه اعام نمایند که در نهایت از مبلی با همین زوایا رضایت داشتند. آنچه در جداول تلفیقی و تفکیکی جلب نظر مینماید بیان داده ها بر حسب هاست بدیهی است که به دلیل وجود تنوع عمده در اندازه بدن اشخاص میانگین ها کمتر مورد استفاده قرار میگیرند و الزم است بجای استفاده از آنها از نتیجه گیری با مقایسه داده های آنتروپومتری جامعه آماری با داده های آنتروپومتریکی دیگر کشورها پی به وجود اختاف اندازه هایی خواهیم برد که ناشی از اختافات قومی میباشد. با توجه به آنچه گقته شد در طراحی ها عاوه بر استفاده از تخمینهای آنتروپومتریکی مربوط به گروه مصرف کننده تا حد امکان باید از دادههای بومی استفاده شود به همین دلیل استفاده از دادههای کشورهای دیگر سبب از بین رفتن اصول ارگونومیک خواهد شد و در نهایت منجر به طراحی سازه هایی خواهد شد که ممکن است علی رغم زیبایی از راحتی کمتری بر خوردار باشند. مقایسه دادههای آنتروپومتری جامعه آماری 2535 سال زنان ومردان با هم دیگر نیز نشان داد که زنان و مردان نیز مشخصههای آنتروپومتریکی متفاوتی دارند. تفاوت های زیادی بین ابعاد انسانی بومی و مبلمان موجود در بازار وجود دارد که دامنه ها استفاده بیشتری بعمل آید. از آن جا که در طراحی رعایت کل جمعیت ممکن نیست لذا منطقی است که تنها بخشی از طیف اندازه ها انتخاب شوند. حذف اندازههای موجود در %5 جمعیت امری معمول است و بدین ترتیب در طراحی ها بر حسب شرایط از های مربوطه استفاده میگردد همچنین میتوان اختاف این دو را با میانگینهای هر شاخص در جدول تلفیقی مشاهده کرد. از مقایسه ابعاد بدست آمده از اندازههای آنتروپومتری و مبل ساخته شده در این تحقیق با مبلمانهای موجود در بازار مشاهده میگردد که از میان خصوصیات مورد اندازهگیری از مبل راحتی )ارتفاع پهنا و عمق نشیمنگاه ارتفاع پشتی فاصله دسته صندلی تا سطح نشیمنگاه( تنها در یک مدل از چندین مدل بررسی شده موجود در بازار پهنای پشتی با ابعاد بدست آمده از اندام سنجی متناسب میباشد و در بقیه 69

Downloaded from journal.iehfs.ir at 22:28 +0430 on Wednesday April 25th 2018 [ DOI: 10.21859/joe04018 ] مجله ارگونومی دوره 4 شماره 1 بهار 95 نشان دهنده عدم کاربرد اصول ارگونومی توسط سازندگان مبل راحتی در ایران است وهم چنین نشان دهندهی عدم تطبیق صنعت مبلمان با ابعاد انسانی پس از چند دهه فعالیت در این زمینه است. برای دست یابی به ابعاد بهینه در مبل راحتی بایستی ارتفاع پشتی مبل راحتی بگونه ای باشد که شانه ها و قسمتی از گردن را محافظت کند و ارتفاع مبل راحتی از سطح زمین به گونه ای باشد که پاها نه چندان کشیده و نه خم شوند پهنای نشیمنگاه به گونه ای باشد که امکان حرکت آزاد کاربر در نشستنگاه را فراهم آورد و ارتفاع پشتی به گونه ای باشد که قابلیت حرکت شانه ها را فراهم آورد. References 1. S. M. [Human factors in engineering and design]. 1st ed. Tehran: Science University Publishing; 1999. 2. Taheri S. [Ergometer and assessment methods]. Tehran: Arvin Press; 1997. 3. Agha Rafiee E, editor [Lost ergonomic furniture industry]2009: Decoman conference. 4. Motamedzade M, Hassan Beigi M, Mahjoob H. [Design and development of an ergonomic chair for Iranian office workers]. Zahedan Univ Med Sci J. 2009;17(68):45. 5. Mououdi M. [The determination of static anthropometry characteristics for designing and evaluating the comfort of saddle chair]. Iran Occupation Health. 2013;9(4):249. 6. Bayat Kashkooli A, Nazerian M. [Determine the appropriate size and compare it to the chair seat student used]. Iran J Wood Paper Sci Res. 2011;37(4):77284. 7. Zarei F, Rajaei B, Nikpey A, Varmazyar S, SafariVariani A. [Review the proportion of university seats with body dimensions of students at the School of Public Health of Qazvin University of Medical Sciences in 2009]. Iran Occupation Health. 2011;8(3):3947. 8. Pheasant S. Anthropometrics: An Introduction for Schools and Colleges. London: British Standards Institution; 1984. 9. [Human dimension and interior spaces]. Tehran: Khak Press; 1999. 10. Ayoub MM. Work place design and posture. Hum Factors. 1973;15(3):265 8. PMID: 4709225 11. Oxford HW. Anthropometric data for educational chairs. Ergonomics. 1969;12(2):14061. DOI:10.1080/001401369089042 PMID: 5810906 70

Downloaded from journal.iehfs.ir at 22:28 +0430 on Wednesday April 25th 2018 [ DOI: 10.21859/joe04018 ] Journal of Ergonomics Volume 4, No. 1, Spring 2016 DOI: 10.20286/joe04018 Received: 01.04.2015 Accepted: 18.04.2016 Keywords: Anthropometry Ergonomics Sofa Design How to Cite this Article: Gofrani M, Noori H. Design and Manufacture of Domestic Sofas with Ergonomic Indices. J Ergo. 2016;4(1):6471. DOI: 10.20286/joe04018 2016 Hamedan University of Medical Sciences. Design and Manufacture of Domestic Sofas with Ergonomic Indices Mohammad Gofrani 1, Habib Noori 2, * Original Article 1 Associate Professor, Department of Wood Industires, Faculty of Civil Engineering, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran. 2 Civil Engineering Department, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran. * Corresponding author: Habib Noori, Civil Engineering Department, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran. Email: habibnoori@yahoo.com Abstract Introduction: Using human data and observing local manufacturers of domestic products for imported furniture seems necessary to design and manufacture sofas with ergonomic indices. This paper uses data from the study of human population. The design process from the perspective of ergonomic furniture and product design consists of ergonomic principles such as shape and posture in the correct state and consideration of parts of body that need cushion for protection. Methods: In this research, anthropometric data of 150 males and 110 females between the ages of 25 to 35 were measured. The calculations were based on a sample size sofa to gather user evaluation. Results: After analyzing the measured results of a similar internal investigation using SPSS software and combining them with ergonomic principles, the optimal size sofa measurements with all angles for Iranians adults was calculated and the results were compared with the dimensions of the furniture. Conclusions: Seat height and backrest height and width, respectively 57,37 and 62 cm, the angle of 105 degrees between the seat and the back, and the slope of 5 degrees for the seat surface are suggested as the standard.